අලි පස්න

*මේ ටිකේ ලියනෝ දිණමින සෙනසුරාදා වයර් සහ අකුරු විශේෂාංග පිටුවට කොලමක්. ඒකෙ නම ඊ-කොලම. මාත් ඉතිම් කෝලමක්නෙ. ඔහෙ ලියාගෙන යනවා. ගිය සතියේ ලියාපු එක බ්ලොග් හොබෝ එකෙත් දාන්න හිතුවා. මේ පේජ් එකේ ලොකු පොරිය ගිය ටිකේ  කොහෙද සවාරියක ගිය ටිකට පේජ් එකේ පොඩි අවුලක් වෙලා, වැරදිලාවත් පත්තරේ බලලා මේ ලියමනට යටින් තියෙන්නෙ වෙන නමක් කියලා රෙදි උස්සාන එහෙම එනෝ නෙවෙයි ඕං.   

මේ ටිකේම ලංකාවේ කුකුළන්, හාල්මැස්සන්, කීරමින්, ගවයින්, ඌරන්, ඉත්තෑවන්, රිලවුන් අපිත් එක්ක ඉන්නේ හෙන ඔරොප්පුවෙන්ය. ඊයේ මාළු ලෑල්ලේ හිටි අමු හාල් මැස්සෙක් "මෙයාලට ඉතිං ලොකු වෙලා තියෙන්නෙ ලොකු ලොකු අලි ඇත්තුනෙ." කියා ගස්සාගෙන අනික් පැත්ත හැරී නිදා ගත්තේය. හැබෑය, අපට අලි ඇත්තු හෙන ලොකුය. අලිඇත්තු මරණ විට අපේ හිත් කකියන්නේය. කඳුළු වැටෙන්නේය. වැඩේ වෙලා තියෙන්නේ අලිඇත්තු ගැන වැඩි අමාරුවක් තියෙන්නේ අපට මිසක උන් රැකබලාගැනීමට ඉහළ පුටු වලට වී ෂේප් එකේ ගේම ගහගෙන ඉන්න ලොකුලොක්කන්ට නොවෙයිය. ලංකාවේ ජනගහනය මිලියන විස්ස පැනලාය. තව  අපූරු දෙසිය ව්සිපහක් විලේ රඟන්නෝය. අපට ඇත්තු ඉන්නේ එකසිය තිහක් විතරය. අලි ඉන්නේ දෙපාර දෙපාර ගණන් කරලාත් හයදාහයි ය. පරිසරවේදීන්නම් කියන්නේ ලංකාවේ ඇත්තේ අලි 2500-3000 අතර ගානක් කියාය. මේ අවුරුද්දේ අග අලි සංගණනයක් කරන කතාවක් කීයා තිබුණේය. අද දෙසැම්බර් නමවැනිදාය. කමක් නෑ ය. තව 2017 ඉවර වෙන්න දවස් විසිදෙකක් තිබෙන්නේය. මේ පාරවත් හරියට අලි ටික ගැන ගන්න පුළුවන් වේවා කියා ඉත සිතින්ම පතන්නේය.

අලිඇත්තු ගැන ලේ කකියවාගෙන පිස්සො වගේ...ඔව් පිස්සො වගේ උන්ව රැක දෙන්න කියා ඉල්ලන පරිසරවේදියෝ අලිඇතුන් සඳහා ට්‍රැකිං සහ මොනිටරිං සිස්ටම් එකක් ඉල්ලුවේ ඊයේ පෙරේදා නොවේය. ඇතෙකුට අලියෙකුට ගිනි බිඳින පාරක් පාරක් ගාණේ මේ ඉල්ලීම කළෝය. උගුර ලේ රහ වෙනකම් කෑගැහුවෝය. දාඩිය මුගුරු වගුරාගෙන, කඳුළු පෙරාගෙන උන් වෙනුවෙන් වෙහෙසුණහ. ඒවා බීරි අලින්ට වුණත් ඇහෙන්නේය. අවාසනවාකට වාගේ වගකීම් කෙසේ වෙතත් නිකම් දරණ ගසාගෙන ලොකු පුටුවල ඉන්නේ බීරි අලිත් නෙමෙයිය. බැරි වෙලාවත් දුක ඇහෙන කවුරු හෝ හිටියොත් පුළුවන් තරම් අංචි ඇද පල නොකියා පලා බෙදන්නේය. අපි අලි ඇත්තු රකින්නේ ඒ වාගේය. ඊට පස්සේ සියඹලන්ගමුවේ ඇතා මැරුණේය. ඊයෙ පෙරේදා ගල්ගමුවේ මහපූට්ටුවා මැරුණේය. ඒ කවුරුත් සොබාවිකව මැරුණා නොවේය. මිනිසා නම් තිරිසනුන් විසින් මරා දමනු ලැබූහ. 

අපට තාක්ෂණය ඕනෙ වෙන්නේ එක එක ගෑණු ළමයින්ගේ මූණු නග්න ශරීර වලට සෙට් කර මන්ද මානසික සංතෝශයක් ලබන්නට නොවේය. එහෙම නැත්නම් ඩ්‍රෝන් යවා පහළ ගෙදර අක්කා නාන හැටි බලන්න නෙවෙයිය. අප තාක්ෂණය භාවිත කළ යුතු වන්නේ මිනිසා විසින් ලෝකය දූෂණය කොට මරා දැමීමේ ක්‍රියා පිළිවෙල වලකා ගන්නටය. පහුගිය දොහේම ලංකාවේ බොහෝ සෝෂල් මීඩියා අලිඇතුන් වෙනුවෙන් හඬ නගන්නට කළ භාවිතය පැසසුම් සහගතය. නෑහුනා වාගේ උන් බොහෝ දෙනෙක්ගේ කං කලාඳුරු කැඩී ඇති සෙයක් පෙනෙන්නට ඇත්තේය. ඒ කොයි කාලයකටදැයි සාධාරණ සැකයක් නැත්නම් මේක ලංකාව නොවිය යුතු වන්නේය. 

පහුගිය සතියේ වනජීවී අමාත්‍යංශය සමග කරන ලද සාකච්ඡා වලදී මෙතෙක් කලක් ටෙන්ඩර් දැම්මාය, මග නැවේ එනවාය, ගෙනල්ලාය කියූ ජී.පී.එස්. ට්‍රැකිං කොලර් වෙනුවට බැලැස්ටික් ශොක්වේව් සෙන්සර් නම් තාක්ෂණය අධ්‍යයනය කොට ගෙන ඒමට පොරොන්දුවක් දී ඇත. එසේම අනාරක්ෂිත වනබිම් වල ගැවසෙන සුවිශේශී සතුන්ටද එම කරපටි පැලඳවීමට පොරොන්දු වී ඇත. යෝජිත අලි කළමනාකරණ රක්ෂිතය පිළිබඳ කඩිනමින් කටයුතු කිරීමට ද පොරොන්දු වී ඇත. හොරොව්පතාන අලි රැඳවුම ජීවත් වීමට සිදුසු යහපත් පරිසරයක් කරදෙන බවටද පොරොන්දු වී ඇත. මීට පස්සේවත් ඇත්තු ගැන වග විස්තර වනජීවී ඉහළ බලධාරීන්ට පිටින් ආරංචි නොවේවා කියා ප්‍රාර්ථනා කළ යුතුය. මන්ද ඒක හරි ලැජ්ජා සහගත නිසාය. අපේ බාසාවේ විදියට "වනජීවී එකට" ඉහල තාක්ෂණයත්,ඒ පිළිබඳ දැනුමත් ලබාදිය යුතුය. අලිඇත්තු ඡන්දය නොදෙන බව ඇත්තය. ඒත් අපි මේ හැම නාඩගමක්ම නටන්නේ උන්ට පිං සිද්ධ වෙන්ට බව කවුරුත් මතක තබා ගත යුතුය. ඒ වාගේම පැය විසිහතරේම හරිහමන් පඩිය නැතිව කැලෑ අස්සේ යක්කු ගස් නගින වෙලාවල් වල රිංගමින් මේ අලිඇතුන් වෙනුවෙන් නැහෙන වනජීවියේ ඉන්නා සැබෑ නිලධාරීන්ටත් මල් මිටක් දිය යුතුමය. මල් මාල කරවට නොවැටුණාට එයාලා දිගටම වැඩය. 

අලිඇතුන් වෙනුවෙන් බොහෝ වෙහෙස වී කටයුතු කරන පරිසරවේදී මිත්‍රයෙක් ගල්ගමුවේ දළ පූට්ටුවාගේ නික්ම යාමෙන් අනතුරුව මෙසේ සිය මුහුණු පොතේ සටහනක් තබා තිබුණේය. "සියඹලන්ගමුවේ ඇතා. ලොකු පූට්ටුවා, මහකණදරාවේ අන්ධයා දැං එකට වතුරේ බැහැලා අනවතප්ත විල හරියේ හරි ලස්සනට ඇති." එය එසේ කියැවුණේය. අනවතප්ත විලට දැං ඇත්තු හොඳටෝම ඇතිය. මෙහෙ ඉන්නා උන්ටික කාටවත් නොදී කොහේවත් නොයවා අපේ පපුවට සිර කොට තබා ගත යුතුය.