වසීලිස්සාගේ ඇටකටු උඩ බාබායිගා නැටීම

ලිපිය ටිකක් දිග නිසා අකුරු පොඩියෙන් තිබ්බා හොඳේ. ලොකු අකුරු වුවමනා ඈයෝ සිටී නම් කියනවා හොඳයි! 
P.S. ඇටොම් අයියාගේ + විචාරක ඉල්ලීම පරිදි අකුරු ලොකු කලෙමි! 

ජනප්‍රිය රුසියානු සුරංගනා කතාවලිය පුරාවටම අපට මුණගැහෙන නම් දෙකක් තමයි වසීලිස්සා සහ බාබායිගා යකින්න කියන්නේ. අපි ගොඩක්ම හඳුනන්නේ ලස්සන වසීලිස්සා (Vasilisa the Beautiful) වුණත් මේ කතා පුවත් අතර නුවණැති වසීලිස්සා (Vasilisa the Wise) කෙනෙකුත් ඉන්නවා. නමුත් නුවණැති වසීලිස්සාගේ කතාව ගොඩක් ප්‍රචලිත ගෙඹි කුමරිය නමින්. කොහොම නමුත් ඉතින් ඇයි මේ දෙන්නෙක්? ලස්සන වසීලිස්සා නුවණැත්තියක් නෙමෙයිද? නුවණැති වසීලිස්සා ලස්සන තරුණියක් නොවේද? මේ දෙදෙනා අතරට මෝල්ගහෙන් කොට කොට වංගෙඩියෙන් පියාඹන බාබායිගා යකින්න පාත්වෙන්නේ කොහොමද? අද පෝස්ටුව මම බොහෝ ආදරය කරන මේ තුන්කට්ටුව ගැන තමයි. 

අපි මුලින්ම බලමු පොඩීයට මේ තුන්දෙනාගේ  චරිත ලක්ෂණ විශ්ලේෂණය කරලා ඉතාම සරලව. ලස්සන වසීලිස්සා ඉතාම සුන්දරයි. ඉතාම ගුණයහපත්. එයාට ඉන්නවා මායාකාර බෝනික්කෙක්. එයා තමයි ලස්සන වසීලිස්සාගේ ගැලවුම්කාරයා. සෑම නපුරකින්ම වසීලිස්සාව ගලවා ගන්නෙ මේ මායාකාර බෝනික්කා තමයි.

සරලවම ගත්තොත් ලස්සන වසීලිස්සාගේ චරිතය පැතලි චරිතයක් (a flat character or a one dimensional character). මේ චරිතය සාමාන්‍යයෙන් හඳුන්වන්නේ damsel in distress කෙනෙක් විදියටයි. ඒ කියන්නේ විපතට පත්, තමන්ව බේරාගන්න Knight in shining armours හෙවත් සන්නාහයෙන් සැරසුණු නයිට්වරයෙක්, එහෙමත් නැතිනම් වීර පුරුෂයෙකු වුවමනා කර තිබෙන තරුණියක්. ලංකාවේ සරලම මල් පොතකත්, ලෝකේම ජනප්‍රිය නිකලස් ස්පාර්ක්ගේ (මල්!) පොතක වුණත්, මුළු රෝමෑන්තික ෂානරයම යටකරගෙන ඉන්නෙ මේ කියන මොඩලය තමයි.

ප්‍රධාන කාන්තා චරිතය ආර්ථික හා මතවාදීමය වශයෙන් නිදහස් වෙන්නේ ඉතාම සුළු කතාන්තර කිහිපයක විතරයි.අපි ගත්තොත් Twilight වගේ සීරිස් එකක්, මේකෙත් එන බෙලාගේ චරිතය මුලින් ඉන්නෙ මේ කියන damsel in distress මොඩලයේ. Hunger Games කතා මාලාවේත් මේ තත්වය යම්තාක් දුරකට තිබෙනවා. නමුත් reversed roles විදියට. කැට්නිස් සාමාන්‍ය තරුණියකගෙන් එහාට ගිය රණශූරිය විදියට තමයි ගොඩනැගෙන්නෙ. එයා තෝරගන්න පීට්, එයාත් එක්ක කුඩා කාලේ ඉඳන් ආදරයෙන් වෙළිලා ඉන්නෙ. කැට්නිස් තෝරගන්නෙ නෑ ගේල්ව. ගේල් රණශූරයෙක්. කැට්නිස් සහ පීට්ට දීලා තියෙන්නේ  male/female reversed roles කියලා මට හිතෙන්නෙ ඒකයි. 

රෝමෑන්තික ෂානරයේ ජනප්‍රියම කාන්තා මොඩලය වෙන්නෙ මෙන්න මේ damsel in distress කියන මොඩලය තමයි. මේ මොඩලය මීට ශතවර්ෂ ගණනාවකට කලින් බිහි වුණු සුරංගනා කතා සහ ජනකතා තුලත් ඒ විදියටම පවතිනවා.  ලස්සන වසීලිස්සා එක පුංචි උදාහරණයක් විතරයි. 

හොඳයි එතකොට නුවණැති වසීලිස්සා? දැන් මෙහෙමයි, එයා බැලූ බැල්මට ඔය පෙර කී මොඩලයට ඇතුල් වෙන්නේත් නැති, නමුත් අන්තිමේදී ඒ මොඩලයට යම්තාක් දුරකට එකඟ වෙන්න සිදුවෙන ටිකක් සංකීර්ණ චරිතයක්. ඒ විතරක් නෙමෙයි, මේ චරිතය ඇතුලේ අපට කියවා ගැනීම් බොහෝමය තිබෙනවා.

දැන් බලමු, නුවණැති වසීලිස්සාව අපට මුලින්ම මුණගැහෙන්නේ ගෙම්ඹියක් විදියට. නිකම් නෙවෙයි, මායාකාර ගෙම්ඹියක්. ඇයි ගෙම්ඹියක්? ගෙම්ඹියක් කිව්වාම අපට මුලින්ම මතක් වෙන විශේෂණ තමයි, කැත, අවලස්සන, අප්‍රසන්න වගේ වචන. ඊළඟට, නුවණැති වසීලිස්සා ගෙම්ඹියක් වෙලා ඉන්නෙ ඇයි? කතාවේ මේක පැහැදිලි කරලා දෙනවා මෙන්න මේ විදියට. කසේයි රාක්ෂයා තමයි මගේ තාත්තා. එයා බොහෝම කේන්තියෙන් ඉන්නෙ මම එයාට වඩා කපටියි නුවණක්කාරයි කියලා. මම කපටි නිසා ඔහු මට අණ කළා අවුරුදු දෙකක් ගෙඹි හමක් පොරවාගෙන ඉන්න කියලා.

 දැන් නුවණැති වසීලිස්සාට දඬුවම් කරලා තිබෙන්නේ එයා එයාගේ තාත්තාට වඩා කපටි, නුවණක්කාර නිසා. මොකද්ද මේ වචනෙ? කපටියි? කපටියි කියන්නේ දක්ෂ කියන වචනයට ආදේශ කරන්න පුළුවන් වචනයක්නේද? (සිංහල පරිවර්තනයේ තමයි මේ 'කපටි' කියන වචනය යෙදිලා තිබෙන්නෙ.නමුත් ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනයේ තිබෙන්නේ The wise Vasilissa was born cleverer and wiser than her father, and he was so annoyed that he ordered her to wear a frog skin for three years, කියලා. නිකමට හිතලා බලන්න ඇයි සිංහල පරිවර්තකයා මේ කපටි කියන නෙගටිව් වචනයම යොදාගත්තෙ කියලත්. ඒක ටෙක්නිකල් කාරණාවක්ද, එහෙමත් නැති නම් ඊට එහා unconsciously patriarchal- අවසඟයෙන් පුරුෂවාදී මතයක පිහිටා සිටීම නිසා සිදුවුණු දෙයක්ද කියලා. රුසියානු භාෂාව කියවන්න පුළුවන් කෙනෙක් මේකේ ඔරිජින් එකේ කොහොමද තිබෙන්නේ කියලා පුළුවන්නම් සොයා කියන්න.)

කවුද දැන් මේ දඬුවම පණවන්නෙ? දඬුවම් දෙන්නෙ කසේයි රාක්ෂයා. එක, කසේයි නියෝජනය කරන්නේ පුරුෂ පාර්ශවය. එහෙනම් 'නුවණ ඇති' කාන්තා පාර්ශවයට 'දඬුවම්' දෙන්නෙ මෙන්න මේ පුරුෂ මොඩලය. ඒ විතරක් නෙමෙයි, දෙවනි කාරණය තමයි, මේ වගේ 'මායාකාර', 'කපටි එහෙමත් නැත්නම් නුවණක්කාර' දුවක් බිහිවෙන්නේ කාගෙන්ද? මනුෂ්‍යයෙකුගෙන්ද? නෑ, නෑ ඒ වගේ දුවක් බිහිවෙලා තියෙන්නේ රාක්ෂයෙකුගෙන්. ඒ කියන්නෙ abomination එකකින්. ඒ කියන්නෙ මනුෂ්‍ය නොවන විරූපයකින්.

ඊළඟ කාරණය, නුවණැති වසීලිස්සාට ජීවත් වෙන්න වෙන්න ගෙම්ඹියක් විදියට. ඒ මොකද්ද? ඒක සාපයක්. මේ සාපයට හේතු වුණේ මොකද්ද? එයාගේ නුවණැති බව. සාමාන්‍යයෙන් සාපයකට ලක්වෙන රොමෑන්තික කාන්තා මොඩලය ඒ විදියට සාපයට ලක් වෙන්නෙ එයාගේ රූපසම්පත්තිය නිසා මායාකාරියක්, එහෙම නැති නම් මායාකාර රැජිණක්ගෙන්. මතකනේ...හිම කුමරියව!

දැන් අපි ආපිට මුලට ගිහින් බලමු. නුවණැති වසීලිස්සා ජීවත් වෙන්නෙ ගෙම්බියක් විදියට, ගෙඹි හමක් පොරවාගෙන, එයාගේ මායාකාර බලයක් එක්ක, සාපයකට යටවෙලා. ඒ මදිවාට එයාගේ පියා තමයි නොමැරෙන කසේයි රාක්ෂයා. ඔන්න අපට පේනවා, මේ චරිතය නම් අර කලින් අපිට මුණගැහුණු ලස්සන වසීලිස්සාට වඩා සංකීර්ණ ලක්ෂණ සහිතව බිහිවෙලා තිබෙන වග.  

ලස්සන වසීලිස්සාවත් නුවණැති වසීලිස්සාවත් අපි සංසන්දනය කරලා බැලුවොත්, නුවණැති වසීලිස්සාට තිබෙනවා මායාකාර බලයක්. එයා මායාකාරියක්. එයාව කරදරේ වැටෙන්නේ එයාගේ මේ නුවණැති බව නිසාමයි. එයාට නුවණ තිබුණේ නැති නම් එයාට කවුරුත් සාප කරන්නේ නෑනේ. එයාගේ තිබෙන මායාකාර බලය නිසා එයා ගොඩක් වෙලාවට එයාගෙ සැමියා, ඉවාන් කුමාරයාව නොයෙක් පරීක්ෂණ වලින් සමත් කරවනවා. එයා දුර්වල, අඬ අඬා ඉන්න තරුණියක් නෙවෙයි. එයාට ආපිට කසේයි රාක්ෂයා ලඟට යන්න වෙන්නෙත් ඉවාන්ගේ මෝඩ වැඩක් හින්දයි.

එතකොට ලස්සන වසීලිස්සා? එයා ඉතාම ලස්සන අහිංසක යුවතියක්. එයාට මායාකාර බලයක් නැහැ. එයා නිතරම විපතකදී අඬා වැලපෙනවා. එයාගේ මායාකාර බෝනික්කා තමයි එයාට 'නුවණ කියාදෙන්නෙ.' ඔය කියන කතන්දරේ බොහෝම සරල ගමේ බාසාවෙන් කිව්වොත් ලස්සන වසීලිස්සා කියන්නේ ගොං බඳින කණුවක්! මේ බව දැනගෙන හිටියා කවුද? එයාගෙ අම්මා. එයාගේ අම්මා තමයි අර මායාකාර බෝනික්කා ලස්සන වසීලිස්සාට දෙන්නෙ. නුවණ කියා දෙන්න අම්මා නැති නිසා ඊට ආදේශකයක් විදියට තමයි මේ මායාකාර බෝනික්කා එන්නෙ. නුවණ කියාදෙන මායාකාර බෝනික්කා නොහිටින්න ලස්සන වසීලිස්සාට ඇත්තටම කිව්වොත් යන එන  මං නෑ කියලා තමයි කියන්න වෙන්නෙ.ඒ විතරක් නෙමෙයි, නුවණ හෙවත් මායාකාර බෝනික්කාගේ ඇති අවශ්‍යතාව මේ කතාවෙන් අපූරුවට පෙන්වලා දෙනවා, කතාවේ අවසාන මොහොත වෙනකම්ම. කතාව අන්තිමේදී කියනවා රාජකීය සම්පත් ලැබුණත් ලස්සන වසීලිස්සා එයාගේ ගවොම් සාක්කුවේ නුවණ හෙවත් මේ මායාකාර බෝනික්කාව තබාගෙන ඉන්නවා කියලා. 

මං කිව්වෙ අර මුලින්ම, අපේ නුවණැති වසීලිස්සාටත් අර පෙර කිව්වා ජනප්‍රිය මොඩලයට යම් හෝ තැනකදී එකඟ වෙන්න වෙනවා කියලා. ඒ තැන තමයි, ඉවන් කුමාරය එයාගේ ගෙඹි හම පුච්චපු වෙලාවේ ලස්සන වසීලිස්සාට ආපිට තමන්ගේ පියා වෙත යාමට සිදුවීම. පියා වෙත ගිය නුවණැති වසීලිස්සා සොයාගෙන රටවල් නමයක් පහුකරගෙන දහ වෙනි රටට ගිහිල්ලා එයාව බේරාගෙන එන්නේ අර වීර නයිට් මොඩලයේ තරුණ ඉවාන් කුමාරයා. ඔන්න ඔය විදියට තමයි නුවණැති වසීලිස්සා මොඩල් කාන්තා චරිතයක් බවට පත්වෙන්නේ. 

මෙන්න මෙතැනදී තමයි අපේ ආදරණීය බාබායිගා යකින්න වංගෙඩියක නැගලා, මෝල්ගහෙන් කොට කොට අපේ පැත්තට එන්නෙ. අපි බලමු බාබායිගා චරිතය දිහා කාන්තාවාදී ප්‍රවේශයකින්. දැන් බාබායිගා කියන්නෙ මායාකාර යකින්නක්. වෙලාවකට එයා මිනී මස් කන යකින්නක්. අනිත් වෙලාවට එයා නුවණ කියාදෙන යකිනි ආච්චි කෙනෙක්. ඔන්න බලන්න, ආයෙමත් අපි ආවා නේද පුරුදු මොඩලයකට. කාන්තාවක් නුවණක්කාරයි නම් එයා එක්කො වයසයි, නැත්නම් විරූපී, නැත්නම් දෙකම, මායාකාරී, යකින්නක් හෝ යක්ෂයෙකුට නෑදෑවෙනවා, එහෙමත් නැත්නම් සාපයකට යටයි. කාන්තාව සහ නුවණ අතර අවකාශය සම්පූර්ණ වෙන්නෙ මේ මොඩලයෙන්. මේ කතාකරන කතන්දරේ ඇත්ත වෙනවා සාලෙම් මායාකාරියන් දඩයමේදී.

Salem Witch Hunt එකේදී මායාකාරිය කියා චෝදනා ලැබූ කාන්තාවන් දහනව දෙනෙක් විතර ඝාතනයට ලක්වෙනවා. මේ විදියට මායාකාරියන් කියලා චෝදනා ලබපු මරණයට පත්වුණු කාන්තාවන් අතර සිටියා, පියුරිටන් වටිනාකම් පිළි නොගන්න කාන්තාවක්, හෙදියක්, දේශීය වෙදකම් කරන්නියක්,වින්නඹුවක්, කළු සමැති රතු ඉන්දියානු කාන්තාවක්, වගේ යම් වෘත්තීයක යෙදුණු, එහෙමත් නැති නම් සමාජයෙන් කොන් කරනු ලැබූ කාන්තාවන් පිරිසක්. සාලෙම් මායාකාරියන් දඩයමෙන්, වැරදිකරුවන් ලෙස තීන්දුව දී මරණයට පත් කළ අයගෙන් 90%කම කාන්තාවන්. ඒ සාතන් හෝ වෙනත් නපුරු බලවේගයන්ට කාන්තාව පහසුවෙන් යටත් කරගත හැකියි කියන මතය දහ හත-දහනවය ශතවර්ශවල ජනප්‍රියව පැවතුණා.සලෙම් මායාකාරියන් දඩයම සෘජුව කාන්තාවන් අරමුණු නොකලත් එකල පැවතුණු පියුරිටන් මතවාද දරුණු ලෙසම කාන්තාව සමාජ සංස්කෘත ආර්ථික වශයෙන් පීඩනයට පත් කරමින් තිබුණු නිසා, අවසානයේදී මේ දඩයමත් අවසන් වුණේ කාන්තාවන් පිරිසක් මරණයට පමුණුවීමෙන් තමයි.

ඉතින් කොහොම හරි, බාබායිගා යකින්න විතරයි වීර පුරුෂයෙකුගේ ගැලවීම අවශ්‍ය නැති බව පෙනෙන එකම චරිතය. ඉතින් මේ වගේ නිවහල් චරිතයක් වෙන්න නම් රාක්කයක් උඩ තියන තරමේ විසාල තොල් සහිත ඉතාම දිග නාසයක් ඇති මිනී ඇටකටු උඩ නටන මායාකාරියක්ම වෙන්න ඕනෙ. නිරන්තරයෙන් මේ බාබායිගා යකින්නගේ චරිතය කතාවේ නපුරු පාර්ශවය ලෙස පෙනුනත්, මේ කතාන්තර තුල ඉන්න එකම ස්වාධීන කාන්තා චරිතය බාබායිගා වෙන්න පුළුවන්. මේ අවාසනාවන්ත මොඩලයෙන් බේරෙන එකම සුන්දර රුසියානු යුවතිය වෙන්නෙ මම දන්න තරමින් නම්, රාජාලි තරුණයාගේ ආදරවන්තිය, මාෂෙන්කා. මාෂෙන්කාගේ චරිතයත් පිළිඹිබු වෙන්නෙ මායාකාරී හැකියාවන් සහිත තරුණියක් විදියට තමයි. ඒත් පුදුමයකට වගේ එයා නම් අවලස්සන නාකිච්චියක් නෙමෙයි!